خیزش لیبلها در برابر اقتصاد خطی
توسعه مشروط
فروردین 17, 1401
لجستیک سبز و توسعه جغرافیای تجارت
فروردین 17, 1401
سید رضا حسینی/ کارشناس اقتصادی
بستهبندی نقش مهمی در حفاظت از محصولات، ایمنی مواد غذایی و تسهیل شیوهی زندگی مدرن دارد. این صنعت تا سال ۲۰۲۴، بازاری یک تریلیون دلاری خواهد داشت. رشد شهرنشینی، توسعهی اقتصادی و نیاز به بهداشت و ایمنی برآمده از دوران کرونا، این سطح رشد را توجیه میکنند. البته منطقیتر است که توجه بیشتر دولت و مصرفکنندگان به تأثیرات زیستمحیطی و پایداری را دلیل اصلی هدایت این صنعت به سمت رشد و اقتصاد دایرهای دانست.
حساسیت نسبت به گفتمان اکوسیستم و صنعت، میتواند شرکتهای بستهبندی را وادار به تجدید نظر در مسئولیت خود نسبت محیطزیست کند. فناوری هم این توانایی را دارد که این بازار را در مسیر سلامت و پایداری راهنما شود. کمااینکه که تحلیلهای وودمکنزی، مدرسه اقتصاد لندن و موسسه زیستمحیطی استکهلم هم نشان میدهد، در سال ۲۰۱۹ حدود ۱۳۰ میلیون تُن زباله پلاستیکی یکبار مصرف در جهان تولید شده است. در پنج سال آینده، ظرفیت جهانی تولید پلیمرها برای پلاستیکهای یکبار مصرف، بیش از ۳۰ درصد رشد میکند. هر سال در جهان، فقط ۱۰ تا ۱۵ درصد از زبالههای پلاستیکی بازیافت میشود؛ و این در حالی است که با خیزش فراگیر و برنامههای نوآورانهی سازمانهای جهانی میتوان تغییرات بزرگی در کاهش انباشت زبالههای پلاستیکی ایجاد کرد. اقدامی که قطعاً با اقتصاد خطی و برنامههایش نمیتوان انجام داد.
از سویی دیگر، چون پلاستیکهای پسماند، پس از مصرف میتوانند برای تولید محصولات صنعتی، محصولات مصرفی، جادهها، مبلمان، پوشاک و سایر کالاها استفاده و حتی به انرژیهای ارزشمندی تبدیل شوند. بدینجهت، بستهبندی چرخشی و توسعهی اقتصادِ مدور میتواند راهحل کارآمدی برای پاکسازی محیطزیست و نگهداشت آن باشد. بستهبندی پایدار، توسعه و استفاده از بستهبندیهایی است که منجر به بهبود و افزایش پایداری میشود.
بستهبندی پایا، دربرگیرنده کلِ زنجیرهی تأمین است؛ از اقدامات اولیه گرفته تا بازاریابی، پایان عمر کالا و البته تولد دوبارهی آن. در چرخهی این نوعِ بستهبندی، همیشه تحلیل و مستندسازی در طراحی، انتخاب و نوع مواد، لیبل و فرآیند چسباندن آن، مستمر پردازش و پارامترهای ماندگاری در آنها الزامیتر میشود. از این جهت هم هست که تقریباً ۲۰ شرکت پیشرو و اثرگذار در زنجیرهی ارزش بستهبندی و لیبل در اروپا متعهد شدهاند که از این نوع بستهبندی و لیبلهای قابل بازیافت حمایت کنند.
به اعتقاد این شرکتهای فعال در حوزهی اقتصاد سبز، بستهبندی و لیبلهای قابل بازیافت، یک مدل پایدارتر و دایرهای سازگار با چرخه حیات را میسازند. اعتبار سبز این بسته و لیبلها، سهم خود را از مواد دیگر گرفته و از نرخ رشد بهبودیافته سود میسازند. در واقع، این بستهها و لیبلها، از آنجایی که به طور گسترده قابل بازیافت هستند، باعث میشوند مواد جدید برای جلوگیری از واکنش و تخریب احتمالی، مقیاسبندی شده و برای آنها مقررات تضمینی مدافع چرخه زیست بوم تدوین شود.
مصرفکنندگان حامی این شرکتها و اقتصاد مدور هم این فرصت را مییابند که با کمکردن سرانهی خرید خود از صنایع و تولیدکنندگانِ کمتر پایدار، سهم آنها در بازار را کاهش دهند و اینگونه ردپای محیطی و جغرافیایی بزرگ بستهبندی پایا و قابل بازیافت به میزان قابل توجهی در هر صنعتی توسعه یابد، بدان امید که جهان در زیر پلاستیکهای مخرب، دفن نشود. و چه بسیار نیاز است که در کشور ما نیز تولیدکنندگان به این نگرش باور پیدا کرده و در راستای تحقق آن گامهای بلندی بردارند.
