قالبگیری،«Molding»، یک فرآیند مهم در تولید و مبتنی برفناوری است و روشهای مختلفی دارد. قالبگیری دمشی یا بادی «Blow Molding»، یکی از این روشهاست که در تولید قطعات پلاستیکی توخالی با ضخامت دیوارهی یکسان مانند بطریهای شیر، بطریهای شامپو، قطعات اتومبیل، ظروف آبیاری و قطعات صنعتی کاربرد دارد.
این نوع از فرآیندِ قالبگیری که در انگلستان به آن قالبگیری ضربهای میگویند، با ذوبشدن ماده پلیمری و تبدیل آن به روده یا «Parison» که همان مادهی خام مذاب و تبدیل شده به یک لولهی تو خالی است، آغاز میشود. روده به صورت عمودی به سمت پایین حرکت میکند تا بین دو نیمهی قالب قرار بگیرد. در این بخش از فرآیند، روده توسط گاز پر شده و تا رسیدن به نقطه مطلوب اکسترود میشود. پس از اکسترود، قالب به دور روده بسته خواهد شد تا به صورت کامل آن را بپوشاند. در این مرحله، روده توسط هوای فشردهی وارد شده از قسمت پین، متورم میشود تا جایی که به دیوارههای قالب بچسبد. سپس جریان هوا متوقف شده، برای جلوگیری از تغییر شکل محصول، هوا تخلیه میشود و در انتها، محصول بعد از سرد کردن از قالب بیرون آورده میشود.
قالبگیریدمشی- بادی اکستروژن«Extrusion Blow Molding»؛ سادهترین نوع قالبگیری دمشی است که به دو روش متناوب و پیوسته انجام میشود و توانایی اکسترود کردن همزمان چند نوع ماده برای ساخت محصولات چند لایه را دارد. این روش میتواند برای انواع مختلفی از پلاستیکهای«HDPE،PC, PP و PETG» استفاده شود.
۱) خروج مذاب از دستگاه اکسترودر و تشکیل روده ۲) بستهشدن قالب دور روده ۳) ورود هوا ۴) خروج قطعه
۱- فرآیند دمشی-بادی اکستروژن پیوسته؛ روشی که در آن پاریسون پیوسته اکسترود شده و محصولات، جداگانه، توسط یک چاقوی مناسب قطع میشوند. بدینصورتکه، دستگاه اکسترودر، پلاستیک مذاب را مستمر اکسترود میکند. روده تشکیل میشود. دو نیمهی قالب دورِ روده بسته، هوای فشرده به وسیله یک پین وارد آن شده و تورم ایجاد میشود و به شکل قالب درمیآید؛ و در انتها، پس از سردشدن قالب، آن را باز کرده و قطعه خارج میشود. البته قبل از خارجسازی، بخشهای اضافه، حذف یا به اصطلاح پلیسهگیری شده و محصول نهایی توسط یک چاقوی مناسب، جداگانه قطع میشود.
۲- فرآیند دمشی-بادی اکستروژن متناوب؛ که دارای دو فرآیند است:
الف) قالب متناوب مستقیم؛ شبیه قالب تزریقی است که به وسیله آن پیچ میچرخد، میایستد و مواد مذاب را به بیرون هدایت میکند. در این روش وزن پاریسون باعث حرکت عمودی خود پاریسون شده و کالیبراسیون ضخامت دیواره را دشوار میکند.
ب) با استفاده از روش انباشت، دستگاه انباشتگر پلاستیک ذوبشده را جمع کرده و هنگامی که این مواد به میزان کافی انباشته شد، یک میله پلاستیکی مذاب را داخل این مواد فشار داده و پاریسون را میسازد. در این حالت پیچ ممکن است مداوم یا متناوب بچرخد. در این فرآیند، دستگاه انباشتگر یا روشهای پیچ برگشتی از سیستمهای هیدرولیکی استفاده میکنند تا با سرعت پاریسون را بیرون برانند، وزن حاصله را کاهش دهند و با تنظیم فاصله شکاف از طریق دستگاه برنامهریزِ پاریسون کنترل دقیق ضخامت دیواره را ممکن سازند.
نمونه قطعات ساخته شده توسط فرآیند«EBM» با توجه به فرآیند کاربردی میتواند مزیتهای متفاوت یا مشابهی داشته باشد؛ ولی همه آنها در یک سری از مشخصههای متمایزکننده، برابر هستند:
– نرخ بالای تولید
– هزینه کم در تأمین ابزارآلات مورد استفاده
– سیکل تولید کوتاه مدت
– امکان تولید محصول با جدارههای ضخیم و نازک
– توانایی تولید محصولهای پیچیده و قطعههای دستهدار
– استفاده از طراحیهای متنوع و گیرا
*این مقاله بازگردانی از فصل سوم کتاب«قالبسازی و ابزارآلات: راهنمای ساخت و استفاده از قالبها»،«Die-cutting and Tooling: A guide to the manufacture and use of cutting, embossing and foiling dies, anvils and cylinders»
نوشته مایک فرلی«Michael Fairley» است.