دولت ها در سراسر جهان اهداف بلند پروازانهای را برای بازیافت، بستهبندی و انتشار گازهای گلخانهای تعیین میکنند. در اوایل سال ۲۰۱۸، کمیسیون اروپا یک استراتژی اروپایی برای پلاستیک را در قالب یک اقتصاد دایرهای با اهداف بلندپروازانه برای این صنعت تبیین کرد:
– تمامی پلاستیکها باید تا سال ۲۰۳۰ قابل بازیافت باشند.
– ۵۰ درصد پلاستیکها باید تا سال ۲۰۲۵ بازیافت شوند.
علاوه بر این، کمیسیون اروپا، بررسی مقررات بستهبندی مواد غذایی و تأثیر آن بر بازیافت را مدتهاست آغاز کرده تا در سه ماهه چهارم ۲۰۲۲ اجرایی شود که در همین راستا، بیش از ۱۰۰ صاحب برند در قالب برنامه پنجساله «پیمان پلاستیک» نام خود را به مدافعان این مقررات اضافه و اعلام همکاری کردهاند. تعهدات این پیمان، شامل استفاده به طور متوسط ۳۰ درصد از محتوای بازیافتی یا زیستی تا سال ۲۰۲۵، بازیافت ۵۰ درصد از بستهبندیهای پلاستیکی تا آن تاریخ و تولید مجدد از بستهبندیهای پلاستیکی قابل استفاده، قابل بازیافت یا کمپوستشدن است. این طرح همچنین سیاستی را برای شناسایی و حذف تدریجی مواد بستهبندی مضر یا غیرضروری، بهبود زیرساختها و مشوقهایی برای افزایش بازیافت تعیین و اعلام کرده که قابل تأمل است.
در واقع هدف کمیسیون آن است که از اقتصاد خطی که در آن مواد و منابع از زمین برداشته، استفاده و به عنوان زباله دور ریخته میشوند به یک اقتصاد دایرهای که زبالهها هم در آن به مواد خام تبدیل میشوند تا در حالت استفاده قرار بگیرند و نیاز به پلاستیک کاهش یابد، برسیم و عملاً نرخ بازیافت زبالههای پلاستیکی به طور قابل توجه و با سرعت افزایش یابد. کمااینکه به گفته بنیاد الن مک آرتور، موسسه خیریهای انگلیسی که اقتصاد دایرهای را ترویج میکند، در حال حاضر زمین در وضعیت مناسبی قرار ندارد؛ فقط ۱۴درصد از پلاستیکهای مصرفی بازیافت میشوند و مابقی به محل دفن زبالهها برده، سوزانده یا به روشی غیرمدیریتی تخلیه میشوند.
در کنار آن، انتخاب جوهر مورد استفاده، همراه با فرآیند چاپ و خشککردن، نیز یکی دیگر از مقولاتی است که در این پیمان مد نظر قرار گرفته است چون بر قابلیت بازیافت و اثر زیستمحیطی کلی بستهبندی محصولات به ویژه در صنایع غذایی، تأثیر میگذارد و اینک در برخی محصولات، مهاجرت جوهر، چالش و مانع بزرگی است. مهاجرت در صنعت بستهبندی به فرآیند انتقال از سطح به داخل محصول بستهبندی شده بهواسطه واکنش فیزیکی یا شیمیایی گفته میشود. زمانی که مواد موجود در بستهبندی در تماس مستقیم با محصول قرار میگیرند، تغییرات و تبادل بین مواد، محصول و محیط اتفاق میافتد و میزان برهمکنش، سرعت و چگونگی گسترش پدیده مهاجرت توسط خواص ماده مهاجر، ترکیب و اجزای آن، میزان سطح نسبت به حجم فرآوردهی بستهبندی شده، مدتزمان تماس غذا با سطح، دما و شکل فیزیکی ماده غذایی تعیین میشود.
بدینسان، محرک کلیدی طبق پیمان پلاستیک این است که ثابت شود میتوان با کنترل، جایگزینی و فناوری، سطح کیفیت رنگ را افزایش داد تا در عین جلوگیری از مهاجرت رنگ به محصول، کاربرد استفاده مجدد از بستهبندی فراهم آید. به مانند کاری که در صنعت لیبلهای درون قالبی و ظروف IML در حال انجام و توسعه است و با توسعه کاربردی جوهر UV سبز، جوهر سازگار با محیطزیست و ایمن که تهدیدی برای سلامتی انسان و محیطزیست نیست؛ دارد معنا مییابد. روندی که درخواست موسساتی مانند بازیافت پلاستیک دایرهای اروپا RecyClass که خواستار استفاده از جوهرهای غیرقابل مهاجرت و ایمن از انجمن جوهر چاپ اروپاست را نیز تحقق میبخشد و البته گروه Flint Narrow Web پیشگام آن در جهان شده است.
این گروه صنعتی ضمن تولید و ارائه جوهر و پوششهای قابل بازیافت، یک کارگروه پایداری را نیز راهاندازی کرده تا بتواند با اجماع فکری، در تنظیم استانداردهایی که در سطح جهانی به رسمیت شناخته شده و امکان عرضه سریعتر محصولات به بازار را فراهم میکند، به راهنمای جدیدی برای تولید جوهرهای ایمن و سازگار با بازیافت برسد.
رهیافت این کارگروه که «رویکرد و بازی» نام گرفته بر این اساس است که نوآوری پایدار باید کیفیت را تضمین کند، از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد، پیچیدگی اضافهای ایجاد نکند، کارایی را در فرآیند تولید و بازیافت افزایش دهد و این باور را اشاعه دهد که هر آنچه فرآیند نوآوری را به خطر بیندازد، احتمال سرمایهگذاری در زنجیره تأمین را کمتر میکند. فلسفهای که میتواند امکان تولید و توسعه جوهر و پوششهای ثابت و پایدار را فراهم کند تا تولیدکننده در صنعت بستهبندی از همان آغاز بالاترین کیفیت را بدون تغییرات مازاد در فرآیند تبدیل به دست آورد وزنجیره تأمین با تغییر یک مرحلهای، حداقل اختلال و حذف هزینه های اضافی در جریان کار فرآیند تأیید و پذیرش جهانی را تحقق بخشد.
*مترجم: آسیه اسدپور، مدیر ارتباطات راهبردی و بینالملل آنیلپک